جزئیات تازه از اجرای طرح کالابرگ و حذف یارانه دهک‌های پردرآمد

به گزارش صدای بورس، شاهرخ رامین، نماینده مجلس شورای اسلامی، درباره نحوه تأمین بودجه طرح کالابرگ الکترونیکی و تأمین منابع یارانه‌ای توضیح داد.

وی اظهار داشت: بر اساس قوانین موجود، از جمله قانون جامع تأمین اجتماعی و ماده ۳۱، دولت مکلف است با پرداخت یارانه به اقشار کم‌درآمد، نابرابری‌های اجتماعی را کاهش داده و عدالت را گسترش دهد. این موضوع در قانون بودجه ۱۴۰۴، که در کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۳ به تصویب رسید، نیز تأکید شده است. برای اجرای کالابرگ الکترونیکی، علاوه بر منابع یارانه نقدی، منابع دیگری نیز در نظر گرفته شده است.

رامین توضیح داد: منابع مالی این طرح از سه محل اصلی تأمین می‌شود: نخست، حذف یارانه دهک‌های هشتم، نهم و دهم که پردرآمد محسوب می‌شوند، در حالی که هفت دهک دیگر همچنان یارانه دریافت می‌کنند. دوم، بخشی از درآمدهای ماده ۴۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده. سوم، بند «چ» ماده ۵ قانون برنامه که دولت را موظف می‌کند سالانه تا سقف ۱۱ میلیارد یورو برای واردات کالاهای اساسی و نهاده‌ها تخصیص دهد تا ۱۱ قلم کالای غذایی برای تأمین ۲۳۵۰ کیلوکالری روزانه هر فرد فراهم شود. این ارز پس از فروش، به منابع ریالی برای اجرای طرح کالابرگ تبدیل می‌شود.

نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: انتظار می‌رفت هر ماه یک مرحله از طرح کالابرگ اجرا شود، اما در ششمین ماه سال، تنها چهار مرحله اجرا شده که دلیل آن، دریافت تدریجی درآمدهاست. در مراحل اولیه، با درخواست از مقام معظم رهبری، مجوز برداشت یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی دریافت شد که دو مرحله نخست را تأمین کرد.

رامین درباره حذف یارانه پردرآمدها گفت: از ۸.۵ میلیون نفر جمعیت دهک دهم، ۵.۵ میلیون نفر پیش‌تر به‌صورت داوطلبانه یا با شناسایی حذف شده بودند و ۳ میلیون نفر باقی‌مانده نیز در مرحله اول این طرح حذف شدند. نکته قابل توجه این است که هیچ‌یک از حذف‌شدگان اعتراضی نکردند، زیرا آگاه بودند که منابع حاصل از این اقدام به اقشار نیازمند اختصاص می‌یابد.

تعهد دولت به ارائه گزارش درباره کالابرگ

وی خاطرنشان کرد: طبق قانون، دولت باید هر سه ماه یک‌بار گزارش عملکرد ارائه کند. اگرچه وزارت رفاه چندین بار در کمیسیون‌های تخصصی گزارش داده، اما انتقادهایی به سازمان برنامه و بودجه وارد است، زیرا مدیریت هدفمندی یارانه‌ها بر عهده این سازمان است و کاستی‌هایی در تأمین منابع و اجرای طرح مشاهده می‌شود. با توجه به تورم بالا و فشار اقتصادی بر سه دهک پایین جامعه، این طرح باید در اولویت اصلی دولت قرار می‌گرفت، اما عملکرد دولت در این زمینه از نگاه مجلس چندان مطلوب نبوده است.

نماینده مجلس شورای اسلامی درباره سیاست‌های کالابرگ الکترونیکی گفت: هدف این طرح از ابتدا کاهش تأثیر تورم بر سبد غذایی مردم و تأمین کالری مورد نیاز آن‌ها بوده است. با افزایش قیمت‌ها، باید از طریق کالابرگ این افزایش جبران شود. رامین افزود: سالانه ۳۲۰ همت یارانه نقدی مستقیم، ۲۵ همت یارانه نان و حمایت‌های دیگری مانند یارانه دارو و مسکن پرداخت می‌شود که بار مالی سنگینی برای دولت ایجاد می‌کند.

چالش‌های تأمین منابع کالابرگ

رامین اظهار داشت: طبق بند «چ» ماده ۵، دولت باید ۱۱ میلیارد یورو را که در ابتدای سال به‌صورت یکجا در دسترس نیست، به‌تدریج از محل فروش نفت و درآمدهای ارزی تأمین کند. این ارز سپس در بازار ترجیحی به ریال تبدیل شده و برای اجرای طرح استفاده می‌شود. به همین دلیل، اجرای ماهانه طرح با تأخیر مواجه شده و تنها چهار مرحله در شش ماه گذشته اجرا شده است. در مراحل اولیه، با موافقت مقام معظم رهبری، یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برداشت شد تا دولت بتواند وارد سال مالی جدید شده و درآمدها را به‌تدریج جمع‌آوری کند.

وی افزود: حتی اگر نرخ ارز ۲۸ هزار تومان در نظر گرفته شود و بخشی از آن در بازار آزاد فروخته شود، درآمد تا سه برابر افزایش می‌یابد و کل ۱۱ میلیارد یورو پیش‌بینی‌شده تأمین خواهد شد. رامین تأکید کرد: هرچند حذف یارانه دهک‌های پردرآمد به دلیل مقاومت‌های احتمالی دشوار است، اما با تبدیل این موضوع به قانون و الزام دولت، اقدامات عملی آغاز شده و وزیر رفاه نیز با حضور در کمیسیون‌های تخصصی، پاسخگوی پرسش‌ها بوده است.

حذف یارانه پردرآمدها با رضایت عمومی

رامین گفت: از ۸.۵ میلیون نفر دهک دهم، ۵.۵ میلیون نفر پیش‌تر حذف شده یا داوطلبانه انصراف داده بودند و ۳ میلیون نفر باقی‌مانده نیز در مرحله اول این طرح حذف شدند. این اقدام بدون اعتراض انجام شد، زیرا مردم می‌دانستند منابع به اقشار نیازمند اختصاص می‌یابد و به جیب کسی نمی‌رود.

خط فقر شدید غذایی و اولویت‌های حمایتی

در این برنامه، علیرضا عسگریان، معاون سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفت: محاسبه خط فقر شدید غذایی برای سال ۱۴۰۳ بر اساس داده‌های سال ۱۴۰۱ انجام شده است. این شاخص با دو معیار سنجیده می‌شود: نخست، مبنای ۲۱۰۰ کیلوکالری که خط فقر شدید غذایی بین‌المللی است و حدود ۱.۲۳ میلیون تومان به ازای هر نفر در ماه برآورد شده و ۴.۴ میلیون نفر زیر این خط قرار دارند. دوم، مبنای ۲۳۵۰ کیلوکالری که با جداول تغذیه‌ای وزارت بهداشت سازگار است و حدود ۱.۴۴ میلیون تومان در ماه محاسبه شده و ۷ میلیون نفر، معادل یک دهک، زیر این خط هستند. این آمار نشان‌دهنده نیاز فوری به حمایت‌های غذایی است.

منابع کافی برای اجرای طرح

عسگریان افزود: با فرض ثابت بودن نرخ دلار، حدود ۳ میلیارد دلار از مجوزهای مجلس و ۱۱ میلیارد یورو (معادل ۱۳ میلیارد دلار) برای کالابرگ در دسترس است. اگر همه منابع محقق شود، حدود ۶۰ هزار میلیارد دلار از منابع مختلف تأمین می‌شود که حتی بخشی از آن برای اجرای طرح کافی است. وی تأکید کرد: اولویت اصلی باید حمایت از کودکان و مادران باشد. حتی با اختصاص ۳ تا ۴ میلیارد دلار از این منابع، اجرای طرح کاملاً ممکن است و فشارهای اقتصادی نباید مانع آن شود.